Kısırlık (infertilite), genel olarak korunmasız ilişkiye rağmen 1 sene boyunca gebe kalınamadığı durumu tanımlar. 

 

Çocuk sahibi olmak isteyen sağlıklı bir çiftte normal şartlar altında 1 yıl içinde gebeliğin oluşması beklenir. Bu süre geçtikten sonra tıbbi destek için hekime başvurulabilir. Ancak aşağıda sayılan durumlarda bebek sahibi olamayan çiftler 1 yılın sonunu beklemeden hekime başvurabilir.

• Kadın
  • 35 yaş üstünde olması
  • Adet düzensizliği veya amenore (adet olmayışı), şiddetli dismenore (ağrılı adet)
  • Geçirilmiş pelvik infeksiyon, önceki karın içine yönelik ameliyat hikayesi, komplike olmuş apandisit özgeçmişi
  • İkiden fazla düşük hikâyesi
  • Cinsel yollarla bulaşan hastalık öyküsü
• Erkek
  • Geçirilmiş testis cerrahisi, testis yaralanmaları veya testisin etkilendiği infeksiyonlar (çocukluk çağında geçirilen kabakulak vs)
  • Cinsel bozukluklar ve/veya erektil disfonksiyon
  • Cinsel yollarla bulaşan hastalık öyküsü

 

Üremeye yardımcı uygulamalar ve bu uygulamalar sırasındaki süreçler şu şekilde özetlenebilir:

İlk muayenede eşlerin hekime birlikte başvurması önerilir. Hekim muayene sonrası tanıyı kesinleştirip tedavi seçenekleri hakkında detaylı bilgi verebilmek için bazı tetkikler isteyebilir.

Tanısal süreç sonrası belirlenen özel tıbbi ihtiyaçlara göre ideal tedavi seçenekleri belirlenir.

 

Bu yöntemde; hormon ilaçları desteği ile uyarılan yumurtalar belirli büyüklüğe-olgunluğa ulaştığında anestezi altında yapılan “yumurta toplama” işlemi ile anne adayından alınır. Toplanan yumurtalar laboratuvar ortamında özel bir solüsyona içinde rahim içini taklit eden inkübatörde bekletilir. Diğer taraftan hastanın eşinden alınan spermler laboratuvarda özel işlemlerden geçirilerek mikroskop altında olgun yumurtaları döllenmesi sağlanır. Sperm sayısının döllenmeyi sağlamak için çok düşük olması durumunda, intrasitoplazmik sperm enjeksiyonu (ICSI) yoluyla laboratuvarda in vitro fertilizasyon manuel olarak gerçekleştirilebilir. İşlemden sonra yumurtaların döllenmeleri ve bölünmeleri kontrol altında tutulur.  Oluşan embriyolardan en kalitelileri 2-5 gün için de seçilerek ince bir kanül ile rahim içerisine yerleştirilir. Kaç embriyonun rahim içine yerleştirileceği anne adayının yaşına, embriyoların kalitesine ve önceki denemelere göre değişiklik göstermekle birlikte pek çok ülkede kanuni ve etik sınırlar ile belirlenmiş durumdadır. 

 

Hormon tedavisi normal yumurtlama sürecinde aksaklık yaşayan hastalarda (düzensiz adet gibi) yumurtlamayı tetiklemek için kullanılır. Yumurtanın olgunlaştırılması için yapılan hormonal destek ile gebelik ihtimali arttırabilir.

 

Kadının yumurtlama (ovulasyon) döneminde, laboratuvar ortamında özel aşamalardan geçirilip hazırlanmış spermlerin, anne adayının rahmine (uterus) hekim tarafından özel bir donanım ile doğrudan enjekte edilme işlemidir.

 

Bu işlem, spermin döllenmenin gerçekleşeceği bölgeye (fallop tüpleri) daha yakın bir konuma yerleştirmesi sayesinde hamilelik şansını artırır. Özellikle hızlı hareket eden sağlıklı spermlerin ayrıştırılması ve yumurtanın da hormon tedavisi ile uyarılmış olması nedeniyle gebelik sansını arttırır.

 

Bazı durumlarda kısırlığın nedeni mekanik bir engeldir.  Örneğin döllenmenin gerçekleşeceği fallop tüplerinde kısmi veya tam tıkanıklık gebelik başlangıcını engeller. Aynı şekilde rahim içinde var olan skar dokusu, endometriozis varlığı gibi yerleşme yerinin kalitesini bozan durumlar kısırlık nedeni olabilir. Bu yapısal / mekanik sorunların laparoskopik yöntemlerle ortadan kaldırılması bazı vakalarda infertilite tedavisinde kullanılmaktadır. 

 

Anne ve baba adaylarının bazı endokrinolojik (hormonal) hastalıkları infertilitenin nedeni olabilir. Bu sebeple öncelikle bu sorunların çözülmesi gebelik gelişimi için gerekli (hatta yeterli) olabilir.  Gebelik oluşumundan sonra, doğuma kadar da bu sorunların yakından takip edilmesi sağlıklı bir bebek için önemlidir. Endokrinolojik sorunun tespit edilmesi sonrası,  kadın doğum uzmanları hastalarının bu konuda takiplerinin yapılabilmesi amacı ile bir endokrinoloğa yönlendirir.

 

Diğer İn Vitro Tedaviler

MIV yumurtaların hormon tedavisi ile hastanın vücudunda olgunlaşması yerine, olgunlaşmamış yumurtaların toplanıp laboratuvar ortamında olgunlaştırılması esasına dayanır.  Olgunlaşmamış oositler laboratuvarda 24 ila 48 saatlik bir süre boyunca olgunlaştırılır ve dölleme işlemi yapılarak geleneksel tedavide olduğu gibi rahime aktarılır.

 

Sperm kaynaklı yumurtanın döllenememe durumlarında uygulanan bir yöntemdir. Yapısı düzgün olan tek bir sperm seçilerek mikroskop altında yüksek büyütme ile yumurta içine enjekte edilir. Tek bir sperm tek bir yumurtaya yerleştirilerek birkaç embriyo elde edilmeye çalışılır. Sonraki süreç IVF uygulamasında olduğu gibi takip edilir.

 

Diğer Yöntemler

Anne adayına yeterli sayıda embriyo transferi sonrası iyi kalitede embriyo kalması durumunda daha sonra kullanılmak üzere embriyoların dondurulma işlemidir.  Gebelik elde edilmemesi ya da ikinci çocuk istenmesi durumunda embriyolar çözülerek yeniden rahme yerleştirilebilir. Sperm dondurma ve yumurta dondurma işlemleri de benzer amaçlar doğrultusunda başarı ile uygulanan diğer doğurganlığı gelecekte koruma yöntemleridir.

 

Doğacak bebeğin kromozomlarının (genetik yapısının) bazı testler yardımı ile incelenmesidir. Embriyonun anneye transferinden önce yapılır ve genetik hastalık taşıyıcısı veya hasta çocuk sahibi riskli çiftler için çok önemli bir tanı yöntemidir. Tekrarlayan gebelik kayıpları, ileri annelik yaşı, çok sayıda başarısız tüp bebek denemesi olan çiftlerde PGT önerilmektedir.

 

 

Tüp Bebek Ekibimiz,

• Op. Dr. Nesrin BAŞTUĞ / IVF Ünite Sorumlusu / Tüp Bebek Uzmanı
• Uzm. Dr. Hamiyet ÖZCAN / Anestezi ve Reanimasyon Uzmanı
• Uzm. Dr. Ferhunde Dilek SUBAŞI / Anestezi ve Reanimasyon Uzmanı
• Hatice EMEK  / Embriyolog
• Kübranur VARLI / IVF Hemşiresi
• Şeymanur BARUT / IVF Hemşiresi
• Yasemin ULUTAŞ / IVF Biyolog
• Sıla SOFU / IVF Laboratuvar Teknikeri
• Şafak Apaydın / Üroloji Hasta Danışmanı
• Sevilay Kılıçaslan / IVF Hasta Danışma

 

Ekleme Tarihi: 26.06.2023
Güncelleme Tarihi: 26.06.2023
Emsey Tıbbı Yayın Kurulu