Romatoloji iltihaplı eklem romatizmalarının tanı ve tedavisi ile ilgilenen bilim dalıdır. İltihaplı eklem romatizmaları genellikle ömür boyu süren kronik hastalıklardır. Bazen akut olarak da başlayabilmektedir. Mikrobik olmayan vücudun kendisinin ürettiği bir iltihap söz konusudur. Hastalık seyrinde eklem hasarları olabildiği gibi organ tutulum ve hasarları da olabilmektedir. Bu nedenle erken tanı ve tedavi önemlidir.

Tedavi amacı hem hastanın eklem fonksiyonlarının korunması hem de organ tutulumlarının önlenmesidir. En sık tutulabilen organlar göz, cilt, akciğer ve böbrektir. Nadiren Kalp ve Beyin gibi hayati organ tutulumları da görülebilir. Romatizmal hastalıklardan korunmak için yapılabilecek en güzel şey sigara içmemektir.

Sık görülen romatizmal hastalıklar Romatoid Artrit, Ankilozan Spondilit, Gut, Behçet Hastalığı, Ailevi Akdeniz Ateşi, Sistemik Lupus Eritematozustur. Sıklığı değişmekle birlikte her yaşta romatizmal hastalık görülebilmektedir. Bazı romatizmal hastalıklarda genetik faktörler ön plandadır (Ailevi Akdeniz Ateşi, Ankilozan spondilit, Behçet hastalığı gibi) Tedavide iltihabı baskılayan ağrı kesici ilaçlar, kortizonlu ilaçlar ve bağışıklığı baskılayan ilaçlar kullanılmaktadır.

Artralji’ eklem ağrısı; ‘Artrit’ ise eklem iltihabı demektir. Artrit olduğunda eklemlerde ağrıya ek olarak şişlik, hassasiyet, ısı artışı, kızarıklık, hareket kısıtlılığı gibi ek belirtiler de olur.

‘Romatoid Artrit’ halk arasında  ‘iltihaplı romatizma’ olarak bilinen ve toplumda sık görülen romatizmal hastalıklardan biridir. Genellikle el ve ayaklardaki küçük eklemlerde ağrı ve şişlik, sabah eklemlerde katılık şeklinde başlayıp giderek diğer eklemlere de yayılabilir. Kronik bir artrit olup genellikle ömür boyu tedavi gerektirir. Tedavi edilmezse ilerleyen yıllarda eklemlerde şekil bozukluğu ve fonksiyon kaybı gelişebilir. Göz ve Akciğer tutulumu eşlik edebilmektedir. Bağ dokusu hastalıkları olan ‘Sistemik Lupus Eritematozus, Sjögren Sendromu, Skleroderma’ da kronik artritler, cilt ve organ tutulumu şeklinde seyredip ömür boyu tedavi gerektiren Romatolojik hastalıklardır.

Ankilozan spondilit kronik bel ağrısı yapan ve özellikle omurgayı tutan bir romatizmal hastalıktır. Topuk ağrısı, diz ve ayak bileklerinde ağrı ve şişlik de gelişebilir. Üveit denilen göz iltihabı yapabilmektedir. AS'nin genetik olarak yatkınlığı olan kişililerde daha sık olarak ortaya çıktığı bilinmektedir. Yatkınlığı arttıran genetik faktörlerin başında HLA-B27 geni gelmektedir.

Behçet hastalığı ülkemizde sık görülmektedir. Tekrarlayan ağız yaraları (aft), genital yaralar, ciltte sivilcelenmeler ve bezeler, eklem şişlikleri ve gözde iltihap (üveit) ile seyreden bir hastalıktır. Genellikle genç yaşlarda semptomları başlamakta olup, göz tutulumu görme kaybına sebep olabilmesi açısından önemlidir.

Metabolik bozukluk nedeniyle kanda ürik asit yüksekliği sonucu gelişen Gut hastalığında da özellikle ayak 1. parmağında akut artrit atağı gelişebilir. Tekrarlayan ataklarla hastalık kronikleşebilir.

Ailevi Akdeniz Ateşi (FMF) tekrarlayan ateş, karın ağrısı, eklem ağrısı ve şişliği ile karakterli bir hastalıktır. Ülkemizde sık görülen genetik bir hastalıktır. Genellikle ilk semptomlar çocukluk çağında başlar. Geç tanı konulur ya da yetersiz tedavi edilirse Amiloidozis gelişerek böbrek yetmezliğine gidebilir. Ailesinde FMF olanların mutlaka bir Romatolog tarafından değerlendirilmesi gerekir.

Ekleme Tarihi: 6.09.2023
Güncelleme Tarihi: 6.09.2023
Emsey Tıbbı Yayın Kurulu