Toksoplazma Nedir? Belirtileri ve Tedavisi

22 Eylül 2023

Toksoplazma Nedir?

Toksoplazma, toksoplazma gondii adlı bir paraziter mikroorganizma tarafından oluşturulan bir hastalıktır. Toksoplazma gondii tüm dünyada yaygın olarak bulunan insan dahil bütün memelileri ve kuşları enfekte edebilen zorunlu hücre içi parazitidir.

Toksoplazma gondii'nin yaşam döngüsü genellikle kedi familyasındaki hayvanlarda (örneğin, ev kedileri gibi) gerçekleşir. Kediler, bu paraziti taşıyabilir ve dışkıları aracılığıyla dışarı bırakarak çevreye yayabilirler. İnsanlar genellikle enfeksiyonu, kedi dışkısıyla kontamine olmuş su veya gıdalarla temas ederek veya enfekte etmiş kediyle temas yoluyla alabilirler.

Toksoplazma genellikle sağlıklı insanlarda semptomlara neden olmayabilir ve bağışıklık sistemi tarafından kontrol altına alınabilir. Ancak, bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde (örneğin, bağışıklık sistemi baskılanmış kişiler veya hamile kadınlar) veya bebeklerde ciddi sorunlara yol açabilir. Hamilelik sırasında anneden bebeğe geçebilir ve ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir.

Bağışıklık sistemi baskılanmış veya zayıf olan kişiler (örneğin, HIV/AIDS hastaları veya immünosupresif ilaç kullananlar), Toxoplasma gondii enfeksiyonuna karşı daha duyarlı olabilirler ve ciddi semptomlar gelişebilir.

 

Toksoplazma Nedenleri Nelerdir?

Toksoplazma gondii, kedilerde üreyebilir ve kedilerin dışkılarıyla çevreye salınabilir. Bu nedenle, enfekte kedi dışkısıyla temas (örneğin, kedi kumu temizlerken veya kirli ellerle ağız veya yüz teması) yoluyla insanlara bulaşabilir. Toksoplazma, kontamine olmuş et, özellikle kırmızı et (örneğin, çiğ veya az pişmiş et), sebze, meyve veya sularda bulunabilir. Bu tür gıdaları yeterince pişirmeden veya yıkamadan tüketmek, parazitin insanlara bulaşma riskini artırabilir. Hamilelikte toksoplazma anneden bebeğe geçebilir ve bebekte ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Toksoplazma nadiren, enfekte bir kişiden alınan organ veya kan yoluyla da bulaşabilir.

 

Toksoplazma Belirtileri Nelerdir?

Toksoplazma hastalığı belirtileri genellikle hafif semptomlarla seyreder ve çoğu sağlıklı insan tarafından fark edilmez. Belirtiler genellikle enfeksiyonun ilk aşamalarında ortaya çıkar ve bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde veya bebeklerde daha ciddi olabilir. Bazı yaygın Toksoplazma belirtileri şunlardır:

• Boyun veya diğer bölgelerde lenf bezlerinde büyüme ve hassasiyet görülebilir.
• Enfeksiyon, kas ağrıları ve genellikle hafif ateş ile birlikte seyredebilir.
• Halsizlik, yorgunluk ve genel bir kötü his durumu yaşanabilir.
• Baş ağrısı, enfeksiyonun belirtilerinden biri olabilir.
• Enfeksiyonun erken dönemlerinde hafif ateş görülebilir.

Toksoplazma enfeksiyonu bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde veya gebelikte ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Hamilelikte Toksoplazma belirtileri genellikle anne adayında belirgin olmayabilir. Fakat enfeksiyonun bebeğe geçmesi ciddi doğum kusurlarına veya bebeklikte ve çocuklukta sağlık sorunlarına yol açabilir.

 

Toksoplazma Tanısı Nasıl Konur?

Enfeksiyonun varlığını belirlemek için kan testleri yapılabilir. Bu testler genellikle antikorları tespit etmek için yapılır. İnsan vücudu, Toxoplasma gondii'ye karşı antikorlar üretir ve bu antikorlar kan testiyle tespit edilebilir. İki tip antikor vardır: IgG (daha önce enfeksiyon geçirilmiş olduğunu gösterir) ve IgM (genellikle yeni enfeksiyonu gösterir). Bu testler, enfeksiyonun ne zaman gerçekleştiğini ve bağışıklık durumunu belirlemede yardımcı olabilir.

Hamilelik sırasında, annenin enfekte olup olmadığını ve bebeğe enfeksiyon geçip geçmediğini belirlemek için öncelikle serolojik testler ve gerekirse amniyosentez yapılabilir. Bu işlem sırasında, amniyotik sıvı alınarak bu sıvıda Toxoplasma gondii'ye karşı antikorların varlığı incelenebilir.

Nadir durumlarda, lenf düğümleri veya diğer organlardan doku örnekleri alınabilir ve mikroskopta incelenebilir.

 

Toksoplazma Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Toksoplazma gondii enfeksiyonu genellikle sağlıklı bireylerde semptomsuz seyreder ve tedavi gerektirmez. Ancak, bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde veya gebelik sırasında enfeksiyon varsa veya bebeğe geçme riski söz konusuysa, toksoplazma tedavisi önemlidir. Ayrıca, doğrulanmış toksoplazma enfeksiyonu olan bebeklerde veya immün yetmezlik durumlarında tedavi de gerekebilir.

Toksoplazma tedavisi genellikle antibiyotik ilaçlarla yapılır. En yaygın kullanılan ilaçlar şunlardır:

Tmp-smx: Çeşitli bakteriyel enfeksiyonların tedavisinde kullanılır.

Spiramisin: Özellikle gebelik sırasında enfeksiyon varsa, bebeğe geçme riskini azaltmak için sıkça kullanılan bir ilaçtır. Bu ilaç, enfeksiyonun bebeğe geçme olasılığını azaltabilir.

Pirimetamin ve Sulfadiazin: Bağışıklık sistemi zayıf olan veya semptomları olan kişilerde kullanılabilir. Bu ilaçlar, parazitin büyümesini ve çoğalmasını engelleyerek enfeksiyonu kontrol altına almaya yardımcı olabilir.

Tedavi sürecinde, ilaçların dozajı ve süresi, enfeksiyonun ciddiyetine, hastanın durumuna ve tedaviye yanıtına bağlı olarak doktor tarafından belirlenir.

Ayrıca, Toksoplazma hastalığının önlenmesi ve risk faktörlerini azaltmak için hijyen kurallarına dikkat etmek, az pişmiş etlerden kaçınmak, sebzeleri ve meyveleri yıkamak, kedi dışkısıyla teması önlemek gibi önlemler alınabilir.

 

 

Detaylı bilgi için Enfeksiyon Hastalıkları ve Mikrobiyoloji kliniğinden destek alabilirsiniz.

Ekleme Tarihi: 22.09.2023
Güncelleme Tarihi: 22.09.2023
Emsey Tıbbı Yayın Kurulu Tarafından Hazırlanmıştır