Obezite Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Tedavi Yöntemleri

04 Aralık 2024

Obezite Nedir?

Obezite, vücutta sağlığı tehdit edecek şekilde aşırı yağ birikmesiyle ortaya çıkan ciddi bir sağlık sorunudur. Dünya Sağlık Örgütü (WHO), obeziteyi küresel bir salgın olarak tanımlamaktadır. Vücut kitle indeksinin (VKİ) 30’un üzerinde olması, kişinin obez olduğunu gösterir.

 

Obezite Çeşitleri

Abdominal (Merkezi) Obezite: Yağın karın bölgesinde yoğunlaştığı türdür. Kalp hastalıkları için büyük bir risk faktörüdür.

Jeneralize (Genel) Obezite: Vücudun her yerine yağın eşit dağıldığı obezite türüdür.

Obezite Belirtileri Nelerdir?

Obeziteye sahip kişiler, merdiven çıkmak veya uzun süre yürümek gibi basit aktivitelerde bile zorlanabilir, nefes darlığı ve hızlı yorulma gibi sorunlar yaşayabilirler. Ayrıca, eklem ağrıları, özellikle dizlerde, sırt ve kalça bölgelerinde sıkça görülür. Uyku apnesi, yani gece boyunca nefesin durması, obeziteye bağlı gelişebilen başka bir sağlık sorunudur.

Obezite belirtileri genellikle şunlardır:

• Kişinin kilosunun boyuna göre belirgin şekilde fazla olması
• Günlük aktivitelerde bile solunumda zorluk yaşanması
• Sürekli yorgunluk ve düşük enerji seviyeleri
• Eklem ağrıları ve fiziksel aktivitelerde kısıtlılık
• Uyku apnesi

 

Obezite Nedenleri Nelerdir?

Obezite genetik, çevresel, davranışsal ve psikolojik nedenlerle ortaya çıkabilir.

Yanlış beslenme alışkanlıkları

Fast food tüketimi, yüksek kalorili atıştırmalıklar ve düzensiz öğün alışkanlıkları, obeziteye yol açan en önemli faktörlerdendir. Özellikle şekerli içecekler ve rafine karbonhidratlar, kilo artışını hızlandırır.

Hareketsiz yaşam tarzı

Teknolojinin hayatımıza getirdiği kolaylıklar, fiziksel aktiviteyi azaltmıştır. Günlük egzersiz eksikliği, enerji harcamasını düşürerek obeziteye katkıda bulunur.

Genetik faktörler

Obezite, genetik yatkınlıkla da ilişkilidir. Ailede obez bireylerin bulunması, genetik miras yoluyla kilo alma eğilimini artırabilir.

Hormonal sorunlar

Tiroid hastalıkları, insülin direnci ve polikistik over sendromu gibi hormonal dengesizlikler obeziteye neden olabilir.

Psikolojik etmenler

Stres, depresyon ve anksiyete gibi durumlar, aşırı yeme davranışına yol açabilir.

İlaç kullanımı

Bazı antidepresanlar, kortikosteroidler ve antipsikotik ilaçlar kilo artışına neden olabilir.

 

Obezitenin Yol Açtığı Riskler Nelerdir?

Tedavi edilmediği takdirde obezite, hayatı tehdit eden birçok sağlık sorununa zemin hazırlayabilir.

Obezitenin yol açtığı riskler genellikle şunlardır:

• Yüksek kolesterol, hipertansiyon ve arterlerde plak birikimi gibi sorunlara yol açar.
• Karaciğer yağlanmasına neden olur.
• Tip 2 diyabete neden olur.
• Meme, kolon ve rahim kanseri gibi bazı kanser türlerinin riski artar.
• Osteoartrit gibi eklem hastalıkları, aşırı kilo nedeniyle ortaya çıkar.
• Uyku apnesine sebebiyet verir.
• Depresyon, özgüven kaybı ve sosyal izolasyon gibi durumlara neden olabilir.

 

Obezite Nasıl Tedavi Edilir?

Obezite tedavisinin temel amacı, kişinin sağlıklı bir kiloya ulaşmasını ve bu kiloyu korumasını sağlarken, obeziteye bağlı sağlık sorunlarını da azaltmaktır. Obezite tedavisi genellikle diyet ve egzersiz programları, cerrahi müdahale ve ilaç tedavisi gibi yöntemleri içerir.

Diyet ve egzersiz programları

Obezite tedavisinin temelini sağlıklı beslenme ve düzenli egzersiz oluşturur. Bireylerin günlük kalori alımlarını kontrol altına almaları ve fiziksel aktivitelerini artırmaları gerekmektedir. Diyetisyen rehberliğinde uygulanacak diyet ve egzersiz programları, etkili sonuçlar verebilir.

Cerrahi müdahale

Morbid obezite durumlarında tüp mide veya gastrik bypass gibi bariatrik cerrahiler tercih edilebilir.

İlaç tedavisi

Obezite tedavisi için iştahı baskılayarak veya vücudun yağ emilimini engelleyerek kilo kaybına yardımcı olabilecek ilaçlar doktor kontrolünde kullanılabilir.

 

Obezite Nasıl Hesaplanır?

Obeziteyi hesaplamak için genellikle Vücut Kitle İndeksi (VKİ) kullanılır. VKİ, kişinin boyu ve kilosu arasındaki ilişkiyi değerlendirerek, obezite seviyesini belirler.

VKİ = Kilo (kg) / Boy (m)²

Bu hesaplama sonucu elde edilen değer, bireyin obezite durumunu anlamada yardımcı olur.

VKİ'ye göre obezite kategorileri:

18.5 - 24.9: Normal kilolu - Bu aralıktaki kişiler, sağlıklı bir vücut ağırlığına sahiptirler.

25 - 29.9: Fazla kilolu - Kişinin vücut ağırlığı, sağlıklı aralığın üst sınırına yakın. Biraz daha kilo alınması durumunda obezite riski artar.

30 ve üzeri: Obez - Bu değer, obeziteyi ifade eder.

Obezite dereceleri:

Obezite I (30-34.9): Hafif obezite, yani vücutta aşırı yağ birikmesi var, ancak durum çok ileri seviyede değil.

Obezite II (35-39.9): Orta derecede obezite, bu seviyede sağlık riskleri artmaya başlar.

Obezite III (40 ve üzeri): Aşırı obezite (morbid obezite) olarak bilinir ve en tehlikeli obezite sınıfıdır. Bu seviyede ciddi sağlık sorunları riski çok yüksektir.

Örnek Vücut Kitle Endeksi Hesaplama

Boyu 1.70 metre kilosu 85 kilogram olan bir kişinin vücut kitle indeksini hesaplamak için;

Boy uzunluğunun karesi alınır. (1.70 m x 1.70 m = 2.89 m²)

Kilo, boyun karesine bölünür. (85 kg / 2.89 m² = 29.4)

Sonuç: Bu hesaplamaya göre, kişinin Vücut Kitle İndeksi (VKİ) değeri 29.4'tür. VKİ değeri 25 ile 29.9 arasında olduğu için, bu kişi fazla kilolu kategorisinde yer almaktadır.

 

Obeziteyi Önlemenin Yolları

Obeziteyi önlemek, tedavi etmekten çok daha kolaydır. Obeziteden korunmak için alınabilecek önlemler şunlardır:

• Lif, protein ve sağlıklı yağlardan zengin bir diyet tercih edin. Şekerli ve işlenmiş gıdalardan uzak durun.
• Günlük olarak en az 30 dakika yürüyüş veya hafif egzersiz yapın.
• Yetersiz uyku, kilo artışına yol açabilir. Bu nedenle her gece 7-8 saat uyumaya özen gösterin.
• Stres, duygusal yeme alışkanlıklarını tetikleyebilir. Yoga, meditasyon ve nefes egzersizleri gibi tekniklerle stresi azaltabilirsiniz.

Obezite Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Kaç kilo olunca obezite olur?

Vücut kitle indeksi 30 ve üzeri olduğunda bu kişi obez olarak nitelendirilir.

Kaç çeşit obezite vardır?

Abdominal obezite ve jeneralize obezite olarak 2 çeşit obezite vardır.

Obezite cerrahisi nedir?

Obezite cerrahisi, vücut kitle indeksi (BMI) 40 ve üzeri olan (morbid obez) ya da BMI 35’in üzerinde olup, diyabet veya kardiyovasküler hastalıklar gibi yandaş hastalıklara sahip olan kişilerde kilo kaybı sağlamak amacıyla mide ve sindirim sisteminde yapılan cerrahi işlemlerdir. En yaygın uygulanan yöntemler tüp mide (sleeve gastrektomi) ve mide bypass operasyonlarıdır.

 

Detaylı bilgi için Genel Cerrahi kliniğinden destek alabilirsiniz.

Ekleme Tarihi: 4.12.2024
Güncelleme Tarihi: 4.12.2024
Emsey Tıbbı Yayın Kurulu Tarafından Hazırlanmıştır