Hipertansiyon Nedir? Yüksek Tansiyon Belirtileri Nelerdir?

14 Haziran 2024

Yüksek Tansiyon ( Hipertansiyon ) Nedir?

Hipertansiyon, yani yüksek tansiyon, arterlerinizdeki kanın basıncının normalden daha yüksek olduğu bir durumdur. Büyük tansiyon değeri 140 mmHg, küçük tansiyon değeri 90 mmHg üzerinde olduğunda hipertansiyon olarak kabul edilir.
Hipertansiyon, uzun süre belirti vermeden ilerleyebilir, böbrek, beyin, kalp ve damar sistemine zarar verebilir. Belirgin semptomlar göstermediği için "sessiz katil" olarak da adlandırılır.

Bebeklik dönemi dahil her yaşta görülebilir.

 

Yüksek Tansiyon ( Hipertansiyon ) Nedenleri Nelerdir?

Hipertansiyon, primer (birincil) ve sekonder (ikincil) olmak üzere iki kategoriye ayrılır:

Primer (Birincil) Hipertansiyon: Bu tip hipertansiyonun kesin nedeni bilinmemekle birlikte hipertansiyon vakalarının yaklaşık %95’ini oluşturmaktadır. Genellikle zaman içerisinde gelişir. Sıklıkla orta yaş grubunda görülmektedir. Oluşmasında ise genetik ve çevresel faktörler etkilidir. Birçok faktör bir araya gelerek bu durumu oluşturabilir, örneğin:

• Genetik yatkınlık
• Yaşlanma
• Aşırı tuz tüketimi
• Yetersiz fiziksel aktivite
• Aşırı kilo veya obezite
• Sigara içmek
• Alkol tüketimi
• Stres

Sekonder (İkincil) Hipertansiyon: Bu tip hipertansiyon, altta yatan başka bir sağlık sorununun sonucudur ve genellikle aniden ortaya çıkar. Tüm yüksek tansiyon vakalarının yaklaşık %5'ini oluşturur. Nedenleri şunlar olabilir:

• Böbrek hastalıkları
• Hormonal bozukluklar (örneğin, Cushing sendromu)
• Tiroid problemleri
• Doğum kontrol hapları, dekonjestanlar, ağrı kesiciler ve bazı reçeteli ilaçlar
• Alkol bağımlılığı veya kronik alkol tüketimi
• Uyku apnesi

 

Yüksek Tansiyon ( Hipertansiyon ) Belirtileri Nelerdir?

Yüksek tansiyon genellikle belirti vermez, ancak bazı insanlar aşağıdaki belirtileri yaşayabilir:

• Baş ağrısı
• Baş dönmesi
• Burun kanaması
• Nefes darlığı
• Göğüs ağrısı
• Görme bozuklukları

 

Yüksek Tansiyon ( Hipertansiyon ) Risk Faktörleri Nelerdir?

• Yaş
• Aile öyküsü
• Obezite
• Fiziksel aktivite yetersizliği
• Sigara kullanımı
• Aşırı tuz tüketimi
• Yetersiz potasyum alımı
• Stres

Yüksek Tansiyon ( Hipertansiyon ) Nelere Yol Açar?

Yüksek tansiyon sinsi bir hastalıktır. Bu özelliğinden ötürü her yaşta görülebilir. Belirti vermeden ortaya çıkar. Yüksek tansiyon kontrol altına alınmazsa, aşağıdaki sorunlar ortaya çıkabilir:

• Kalp hastalığı

• Felç

• Boyun ve bacak damarlarında tıkanma

• Kalp yetmezliği

• Böbrek hastalığı

• Görme kaybı

 

Yüksek Tansiyon ( Hipertansiyon ) Tanısı Nasıl Konur?

Hipertansiyon tanısının ilk adımı, kan basıncının bir tansiyon aleti (sfigmomanometre) ile ölçülmesidir. Ölçüm sırasında kişinin dinlenmiş olması, sırtının desteklenmiş, kolunun kalp seviyesinde olması ve en az 5 dakika oturmuş olması önemlidir. Kan basıncı, iki ayrı değer ile ifade edilir: Büyük tansiyon (sistolik) ve küçük tansiyon (diyastolik). Tek bir ölçümle hipertansiyon tanısı konulmaz. Kan basıncının farklı zamanlarda ve genellikle birkaç hafta boyunca tekrarlayan ölçümlerle yüksek olduğu doğrulanmalıdır.

Beyaz önlük hipertansiyonu gibi durumlarda, hastanın günlük yaşamı sırasında kan basıncı değişimlerini izlemek için holter tansiyon aleti kullanılabilir.

 

Yüksek Tansiyon ( Hipertansiyon ) Tedavisi Nasıl Yapılır?

Yüksek tansiyonu olan bütün hastalara yaşam tarzı değişiklikleri önerilmektedir. Hipertansiyon tedavisi yaşam tarzı değişiklikleri ve gerektiğinde ilaç tedavisi kombinasyonu içerir. Hipertansiyon tedavisi kronik bir sürece yayıldığından dolayı genel olarak her iki tedavi yöntemi birlikte uygulanmaktadır.

Yaşam tarzı değişiklikleri

• Tuz tüketimini azaltmak (günlük 5 gramın altı)
• Beslenme rutinine sebzeler, meyveler, tam tahıllar, yağsız süt ürünleri, balık, kümes hayvanları, baklagiller ve az yağlı yiyecekleri içeren bir diyet eklemek
• Potasyum açısından zengin besinler tüketmek (muz, patates, ıspanak)
• Düzenli fiziksel aktivite yapmak
• Klilo kontrolü
• Stres yönetimi
• Sigara ve alkol tüketmemek
• Tansiyon ilaçlarını düzenli kullanmak

Hipertansiyon tedavisinde doktorun reçete edeceği ilaç kategorisi, hastanın tansiyon ölçümleri ve diğer tıbbi durumlarına bağlı olarak değişir. Hastalar, kişiselleştirilmiş bir tedavi planı oluşturmak için doktor ile işbirliği yapmalıdır.

Doktorlar, hastaların ihtiyaç duyduğu günlük ilaç dozlarını azaltmak amacıyla tek bir ilacın yüksek dozları yerine, düşük dozlu ilaçların kombinasyonlarını reçete edebilir. Bu yaklaşım, genellikle tek bir ilaç kullanmaktan daha etkili olur. Hastaya en uygun kombinasyonu bulmak için ilaçlar arasında çeşitli düzenlemeler yapılabilir. Hipertansiyon tedavisinde hedef, hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak değişir.

65 yaş ve üzerindeki sağlıklı yetişkinler, 65 yaşın altındaki ve on yıl içinde kardiyovasküler hastalık geliştirme riski %10'un üzerinde olan bireyler ve kronik böbrek hastalığı, koroner arter hastalığı veya diyabeti olan bireyler için tansiyon hedefi 130/80 mm Hg'nin altında olmalıdır.

65 yaş ve üzerindeki bireylerde kullanılan ilaçlar, sistolik tansiyonu 130 mm Hg'nin altında tutarsa ve yaşam kalitesi veya sağlık durumu üzerinde olumsuz bir etki yaratmazsa, genellikle ilaç değişikliği gerekmeyecektir.

Hipertansiyon tedavisinde ilk seçenek olarak kalsiyum kanal blokerleri gibi ilaçlar kullanılabilir. Ancak, greyfurt suyu bazı kalsiyum kanal blokerleri ile etkileşime girerek yan etki riskini artırabilir. Bu nedenle, hangi ilaçlarla nelerin alınmaması gerektiği konusunda doktorla önceden konuşulmalıdır.

Eğer ilk tercih edilen ilaç kombinasyonları ile hedeflenen tansiyon değerlerine ulaşılamazsa, doktor merkezi sinir sistemi etkili ajanlar veya diğer tansiyon ilaçlarıyla kombinasyon halinde beta blokerleri reçete edebilir.

Hipertansiyonun ilaçlarla kontrol edilmesinin zor olduğu durumlar dirençli hipertansiyon olarak adlandırılır. En az biri diüretik olmak üzere, üç farklı hipertansiyon ilacı kullanmasına rağmen tansiyon değerleri hala yüksek kalan bireylerde dirençli hipertansiyon teşhisi konur. Aynı anda dört farklı ilaçla tansiyonu kontrol edilen bireylerde de dirençli hipertansiyon kabul edilir. Bu vakalarda genellikle ikincil bir nedenin olup olmadığı yeniden değerlendirilir. Hipertansiyonun altında yatan neden belirlenirse, daha etkili bir tedavi ile normal tansiyon değerlerine ulaşma olasılığı artar.

Tansiyon ilaçları düzenli olarak kullanılmalıdır. İlaçların unutulması durumunda, tansiyon aniden yükselebilir ve daha fazla hasara yol açabilir. Bireyler, doz atlama durumunda ne yapmaları gerektiğini doktorlarına danışmalıdır.
 

 

Detaylı bilgi için Kardiyoloji kliniğinden destek alabilirsiniz.

Ekleme Tarihi: 14.06.2024
Güncelleme Tarihi: 14.06.2024
Emsey Tıbbı Yayın Kurulu Tarafından Hazırlanmıştır